Cultuurpodium Porgy en Bess
Stichting Porgy & Bess Programma
Noordstraat 52
4531 GJ Terneuzen
Telefoon 0115-613293

Rekening nr: NL49RABO0119855186
KvK. nr.: 22060064
BTW nr.: NL 815845844-B02

Openingstijden:
zaterdag vanaf 13.00 uur
en vóór en na voorstellingen

Pantserkruiser Potjomkin

Film van Sergei Eisenstein

Normaal:
€7.50
Scholier:
€5.00
Porgy Crew:
€0.00

do 21 Nov 2019
Deur open:
19:00 uur
Aanvang:
20:00 uur
Einde:
21:30 uur

Extra ondersteund door VSBfonds en het Prins Bernard cultuurfonds

Hierdoor kunnen wij u alle voorstellingen aanbieden voor slechts €45!
Bestel hier het passepartout


Regisseur Eisenstein wilde niet een historisch correcte reconstructie maken, hij had de ambitie om met zijn filmbeelden pathos op te wekken: sterke gemoedsaandoeningen te doen ontstaan bij het filmpubliek, de creatie van een collectieve emotie van verontwaardiging en revolutionair elan.


PANTSERKRUISER POTJOMKIN is een zeer compacte film, die het waard is keer op keer opnieuw te zien. We zien een meesterlijke enscenering, met optimaal gebruik van de beeldcompositie, kadrering en montage. 


1. Mensen en maden
De film opent met een aantal inleidende beelden: de Potjomkin in open zee, een wild bruisende branding. Na de generiek start het verhaal: de bemanning ligt te slapen in de hangmatten. Een onderofficier loopt rond. Hij slaat zonder reden een van de jonge matrozen. Verontwaardiging in het vooronder. De dagelijkse routine begint: het geschut onderhouden, de eetzaal inrichten, de soep koken. Het vlees voor de soep is in ontbinding, er krioelen maden door. De scheepsarts keurt het vlees toch goed. De eetzaal blijft leeg, de matrozen weigeren de soep te eten. Ze geven de voorkeur aan een karig rantsoen van brood. Enkele matrozen doen de afwas, op een bord staat: “geef ons ons dagelijks brood”. Een grote pan met soep borrelt op het kookpunt.


2. Het drama op het schip

Bij het appèl wil de kapitein weten wie de soep eetbaar vond. Alleen de onderofficieren stappen naar voren. De kapitein dreigt de matrozen allemaal op te hangen. De matrozen groeperen zich rond de geschutstoren. Slechts een kleine groep blijft op het voordek, ingesloten door de officieren. De kapitein laat een vuurpeloton aantreden. De geweren richten zich op de weerloze matrozen die collectief geblinddoekt worden met een groot wit zeildoek. Op het hoogst van de spanning schreeuwt de matroos Vakulincuk: “Broeders! Op wie schieten jullie?”

De mariniers van het vuurpeloton weigeren op hun kameraden te schieten, ze laten hun geweren zakken en de muiterij begint. De kapitein achtervolgt matroos Vakulincuk over het gehele schip. In het tumult van de schermutselingen weet de kapitein een geweer te bemachtigen en hij schiet de matroos neer. Dodelijk getroffen valt Vakulincuk overboord en raakt daarbij verstrikt in een touw. De matrozen ontdekken hem, snellen toe, maar komen te laat: Vakulincuk stort levenloos in zee. Ze dragen zijn lijk via de boordtrap aan boord.

3. Een dode roept op
Met een motorsloep brengt de bemanning hun gevallen kameraad in de vroege ochtend aan land, waar ze hem bijzetten in een tentje aan de kade. Beelden van de haven van Odessa bij mist. Er komen steeds meer inwoners van de stad toestromen. Smalle trappen, een hoog viaduct, de pier. Een lange stoet mensen schuifelt langs het tentje. De rouw slaat om in woede. Vuisten worden gebald, heftige emoties, een man scheurt zijn hemd aan stukken.

4. De trappenscène
De bevolking brengt met zeilbootjes proviand naar de Potjomkin. De achterblijvende burgers verzamelen zich op de brede, lange haventrap. Kinderen, vrouwen en invaliden wuiven naar de boot. De rode vlag wappert in top, ze applaudisseren. “Plotseling…” soldatenlaarzen stampen in strak gelid de trap af, ze vuren salvo na salvo af. In wanorde vlucht iedereen weg. Totaalopnamen van de massa worden afgewisseld met close-ups van individuen: een moeder ziet hoe haar zoontje vertrapt wordt door de menige, ze loopt met haar kind in haar armen tegen de mensenstroom in. Ze doet vergeefs een emotioneel beroep op de soldaten om te stoppen. Een vrouw met een knijpbril gelooft nog in praten, maar een kogel treft haar recht in het gezicht. Een jonge moeder valt dodelijk getroffen neer, waardoor ze haar kinderwagen in beweging zet. De kinderwagen rolt stuurloos naar beneden, een jongeman kijkt verschrikt toe. Aan boord van de Potjomkin vuurt men op de stad, een gebouw stort in. Het schip kiest daarna open zee (omdat de vloot er aan komt). Korte opnamen van drie leeuwenbeelden: eerst slapend, dan zittend, dan brullend.

5. Ontmoeting met de vloot
Nacht en vroege schemering. We zien matrozen waken, of een ongemakkelijk hazenslaapje doen. Officieren en matrozen delen hetzelfde vertrek. De zee is nog leeg. De bemanning treft koortsachtig voorbereidingen. Het schip gaat volle kracht vooruit: trillende manometers, schuimend kielzog). Het geschut staat op scherp. De vloot komt in zicht. Dreigende geschutslopen. De situatie spiegelt de dreiging van het vuurpeloton op het voordek. De vloot laat de Potjomkin passeren, de matrozen op de andere schepen weigeren op de muiters te schieten. Een matroos kijkt blij op, tussentitel: “broeders!”. Het geschut zakt. De Potjomkin vaart ongehinderd door.

 POTJOMKIN ging in december 1925 in Moskou in première. Enkele maanden daarna volgde de presentatie in Berlijn (april 1926). De film werd bijgeschaafd om een roulement in de grote bioscopen mogelijk te maken en werd toen voorzien van een muziekscore van Eduard Meisel. Deze score is in 1986 gereconstrueerd door het Brabants Orkest. Er bestaat (sinds 1975) ook een posthuum samengestelde score met muziek van Dimitri Sjostakovitch (fragmenten uit vijf van zijn symfonieën) en een score van de Sovjet componist Nikolai Krjoekov.

De legendarische cineast Sergei Michailovitsj Eisenstein werd in 1898 in Riga, Letland, geboren als zoon van Michail Osipovitsj Eisenstein en Julia Ivanona Konetskaja. Zijn vader was een civiel ingenieur, hoofd van het departement van spoor- en verkeerswegen, maar werd beroemd als architect van een aantal prachtige Jugendstilgebouwen in Riga. Hij was een ijdele en autoritaire vader. Het echtpaar ging, toen Sergei 11 jaar oud was, definitief uit elkaar en moeder vertrok naar Sint Petersburg met medeneming van de hele huisraad. Sergei is de dreun van haar vertrek nooit meer te boven gekomen. Na een studie voor civiel ingenieur raakte hij in 1917 betrokken bij de Russische Revolutie. Toen hij bij een bolsjewistische demonstratie in een grote menigte door sluipschutters van de politie werd beschoten werd de kiem gelegd voor zijn talent als filmregisseur. Hij werd de grootste cineast van de revolutie. Zijn belangrijkste films waren Pantserkruiser Potjomkin (1925), Alexander Nevski (1938) en Ivan de Verschrikkelijke (1944) Hij overleed in 1948 in Moskou.

Anderen bekeken ook:

Cultuurpodium Porgy en Bess
Stichting Porgy & Bess Programma
Noordstraat 52
4531 GJ Terneuzen
Telefoon 0115-613293

Rekening nr: NL49RABO0119855186
KvK. nr.: 22060064
BTW nr.: NL 815845844-B02

Openingstijden:
zaterdag vanaf 13.00 uur
en vóór en na voorstellingen